Sanatı ve matematiği harmanlayarak en etkileyici örneklerini yaratan ünlü heykeltıraşımız İlhan Koman’ın seneye doğumunun 100. yılını kutlayacağız. Türk Da Vinci’si olarak anılan Koman, İstanbul’un simgelerinden biri olan Akdeniz Heykeli’nin de yaratıcısıdır.
Edirne'de 2014 yılında adına bir müze de açılan İlhan Koman’ın çoğu eseri, yaşamının son yirmi yılında ailesiyle birlikte yaşadığı ve atölye olarak da kullandığı Hulda adlı teknesinde bulunmaktadır. Bu tekneden görüntülerin yer aldığı İz TV Sudaki İzler (88. Bölüm) ve 2010 yılında Arte İstanbul'da düzenlenen sergisinden görüntülerin yer aldığı bu videoyu izlemenizi öneririm.
İlhan Koman’ın eserlerini incelediğinizde onları sanat eseri ya da bilimsel çalışma olarak ayrıştırabilmenin olanaksız olduğunu görürsünüz. Koman, heykellerini geliştirirken kullandığı matematik formülleri ile de çok iyi bir matematikçi olarak da bilinmektedir.
∏+∏+∏+∏+∏
Örneğin, birden fazla pi sayısı içeren yüzeyler yaratmak üzerine kurguladığı heykelde, dairenin çapını değiştirmeden, yüzeyini pi sayısının katları ile arttırılarak kıvrılmasıyla oluşan bir seri çalışma yapmıştır. Sonsuz sayıda pi kullanılınca, yüzeyler katlanarak, kavisler yaparak iç içe geçmiştir. Ortaya çıkan şekil, en dış yüzeyi ve merkezi birbirine bağlayan katmanlarca yüzeyden oluşan, baş döndürücü bir küre olmuştur.
1970’lerin sonları ile 1980’lerin başlarında üzerinde çalıştığı “Developable Forms” kategorisi içinde sayılan ∏+∏+∏+∏+∏ isimli bu çalışmaya ait sergi de yine Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesinde sergilenmektedir.
Developable Sculptural Forms of Ilhan Koman
Akgün, Tevfik et al. “Developable Sculptural Forms of Ilhan Koman.” (2006). Link
Image attributions: https://www.semanticscholar.org/paper/developable-sculptural-forms-of-ilhan-koman-akg%c3%bcn-koman/06b22e0444a2950d9a6eeb44abb80d3e7a97ac43
Wolfram Demonstrations
Wolfram demo’ ları arasında da Koman Surfaces ve Koman Variations isimli iki interaktif çalışma yeralmaktadır.
"Bir balonun üzerine bir eğri çizin, eğri üzerindeki noktaları çizgilerle balonun ortasına bağlayın ve sonra balonu patlatın.
Ortaya çıkan şekiller çok hoş ve sanatsal olabilir mi?
İlhan Koman, bu yöntemi kullanarak çok zarif heykeller üretmiştir. Bu Demo, bu heykelleri oluşturmanıza ve daha sonra 3D olarak döndürmenize ve inceleyebilmenize olanak tanır. "
Sonsuzluk Eksi Bir
İlham Koman, maddenin ve doğanın içindeki sonsuz devinimin heykellerini yapmıştır. Koman’ın dinamik eserlerden oluşan Sonsuzluk Eksi Bir sergisi de yine bilim ve sanatın buluştuğu en güzel örneklere ev sahipliği yapmaktadır. Bu sergiye ait bir çok ürün dünyanın farklı yerlerinde sergilenmektedir.
Rolling Lady
Koman, Rolling Lady formunu 1980'lerin başında keşfetti. Bu form, iki tekerlek oluşturmak için birbirine yapıştırılmış dört koniden oluşur. Adından da anlaşılacağı gibi, bu heykel güzel bir hareketle yuvarlanabilir. Bu cismin kumun üzerinde ilerlerken çizebileceği yolu düşünün.
Arte İstanbul Sergisinden
Siz de bu hareketi gözlemleyebilmek için kendi modelinizi yapabilirsiniz.
Rolling Lady’nin Thingiverse platformunda 3D Modeli bulunmaktadır. Bu modeli kullanarak kendi kopyanızı 3D Printer yardımı ile oluşturabilirsiniz.
Hiperform
Hiperformlar, Koman'ın keşfettiği en zarif ve anlaşılması zor formlardan biridir. En basit hiperformlar, dört eşit kareden oluşan dikdörtgenlerden oluşturulur, köşeleri 2π ve katları olacak şekilde bükülür ve birleştirilir. Aşağıdaki link den alınmış şekilde bu en basit hiperformların nasıl oluşturulacağını göstermektedir.
Akgün, Tevfik et al. “Developable Sculptural Forms of Ilhan Koman.” (2006). Link
Image attributions: https://www.semanticscholar.org/paper/developable-sculptural-forms-of-ilhan-koman-akg%c3%bcn-koman/06b22e0444a2950d9a6eeb44abb80d3e7a97ac43
İlhan Koman, ünlü Alman matematikçi Möbius’un sonsuzluk işareti olarak da kullanılan tanınmış Mobius bandını da yeniden yorumlamıştır.
Arte İstanbul Sergisinden
Koman’ın “Portal” (Ana Kapı) adlı heykeli İlhan Koman Vakfı tarafından 2008 yılında Boğaziçi Üniversitesi’ne bağışlanarak Kuzey Kampüsteki yerini almıştır.
Bu kapının warehouse platformunda 3D modeli de bulunmaktadır.
İlhan Koman’ı öğrencilerimize tanıtmak için kullandığımız sunuma da buradan ulaşabilirsiniz.
İLHAN KOMAN’IN ESERLERİ BUGÜN HANGİ MÜZELERDE? Stockholm Modern Müzesi (İsveç), MoMA (ABD, New York), Palais des Beaux Arts (Fransa, Paris), Seattle Art Museum (ABD, Seattle), Museo J. Batlle (Uruguay, Montevideo), Musee d’Art Moderne de la Ville de Paris (Fransa, Paris), İstanbul Resim Heykel Müzesi.
17 Haziran 2019’da Google’ın İlhan Koman Doodle’ı
“Can science and art meet in one place?” asked Turkish artist İlhan Koman, born in Edirne on this day in 1921. “I'm trying to realize this meeting in sculpture… I'm trying to create new forms.”
Today’s Doodle celebrates the multidisciplinary sculptor whose wide-ranging interests and endless experimentation with various media and techniques, as well as mathematical concepts, led some to call him the “Leonardo Da Vinci of Turkey.”
As a child, Koman enjoyed playing with bolts and screws, and spent hours at a local blacksmith’s shop, watching the craftsman work with metal. When visiting relatives in the seaside city of Istanbul, he made models of ferry boats in the harbor and planned to become a shipbuilder before deciding to go to art school.
Upon graduating from Istanbul’s Art Academy, he moved to Paris, where he studied during the 1940s, opened a workshop, exhibited his own abstract sculpture, and spent hours in the Louvre admiring the ancient Egyptian and Mesopotamian art and the work of modern masters such as Rodin, Brancusi, and Giacometti.
While representing Turkey in the 1958 Brussels World's Fair, he met the architect Ralph Erskine, who invited him to work in Sweden. It was there that Koman would also teach at Stockholm’s Konstfack School of Applied Art. In the 1960s, he bought a two-masted wooden sailboat called the Hulda, which he adapted into a studio and living space.
During his time in Sweden, Koman began what he called his ‘Iron Age,’ exploring the malleability of metal. He created many public works, the best known of which is the monumental sculpture Akdeniz in Istanbul. The 4.5 ton figure of a woman with outstretched arms was fashioned from 112 strips of metal.
Kaynaklar:
Akgün, Tevfik et al. “Developable Sculptural Forms of Ilhan Koman.” (2006).